Dat klonk voor mij te simpel, bijna ongeloofwaardig. Toch besloot ik me er volledig voor open te stellen. En daar begon mijn reis met EMDR.

Wat is EMDR?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een therapievorm die helpt om de emotionele lading van traumatische herinneringen te verminderen. Het werkt als een soort film die je in je hoofd afspeelt. Je kiest het meest beladen moment – een beeld dat de meeste spanning oproept – en daarop wordt de focus gelegd. Vervolgens word je afgeleid door oogbewegingen, geluiden of trillingen via handbuzzers. Dit klinkt misschien simpel, maar het heeft een diepgaand effect op hoe de herinnering in je brein wordt opgeslagen.

Hoe verloopt een sessie?

De therapeut vraagt je om de herinnering op te roepen en de spanning ervan een cijfer te geven. Terwijl je het beeld vasthoudt, begint de afleiding: je volgt met je ogen een bewegend licht, hoort afwisselende piepjes in een koptelefoon of voelt trillingen in je handen. Soms moet je tegelijkertijd woorden achterstevoren spellen, rekenen of een liedje neuriën. Dit klinkt misschien gek, maar het maakt het steeds moeilijker om aan het beladen plaatje vast te houden. De emotionele lading wordt als het ware losgeweekt. Na een tijdje pauzeert de therapeut de afleiding en vraagt wat er in je opkomt. Vaak verschuift je ervaring vanzelf, en voor je het weet, voelt de herinnering minder zwaar.

Mijn ervaring

We begonnen met een korte uitleg: met EMDR speel je als het ware een film af in je hoofd. Een film van de gebeurtenis. Dan zet je de film stil op een beeld dat voor jou het meest beladen is. Vervolgens wordt gevraagd hoe hoog je spanning is. En dan begint het. Je opent je ogen en volgt een lichtbalk of balletje, terwijl je buzzers in je handen hebt die om en om trillen. Tegelijkertijd hoor je piepjes via een koptelefoon. Soms krijg je ook cognitieve opdrachten, zoals een V-pas met je voeten maken, sommen oplossen of een liedje zingen. Ondertussen moet je terugdenken aan dat ene beeld, iets wat steeds moeilijker wordt. De afleiding wordt steeds even stopgezet om te vragen wat er in je opkomt. Het doel van EMDR is om de emotionele lading van de herinnering te verminderen. Door eraan te denken of hem te herleven, roep je spanning op, maar door de afleiding wordt de herinnering uiteindelijk met minder spanning opgeslagen in je hersenen.

Nou, daar gingen we dan. In gedachten herleefde ik de herinnering en koos een pijnlijk beeld. Ik kon er eigenlijk niet naar kijken. Ik zag mezelf, en de dader die met zijn penis mijn vagina penetreert. Ik zag een klein, machteloos meisje. De spanning was hoog en we begonnen met de afleiding. Enkele minuten later werd de afleiding stopgezet en werd me gevraagd wat er in me opkwam. "Angst!" zei ik. En zo gingen we verder. Maar steeds kwamen dezelfde woorden terug: angst, pijn, schaamte, verdriet, afschuw... Op een gegeven moment begon ik maar dingen te verzinnen, want ik dacht dat ik het niet goed deed. Ik gaf steeds een lager spanningscijfer, terwijl ik eigenlijk niet eens meer naar het beeld durfde te kijken. Na drie sessies was de spanning zogenaamd 0 en had ik mijn hele emotielijst afgewerkt. Trots en blij was de psycholoog. Maar toch hield ik klachten.

Een aantal behandelingen later had ik een psycholoog die recht door me heen keek. Ze vroeg steeds meer naar details: "Wat hoor je nu? Wat voel je? Hoe weet je dat hij klaarkomt?" Ik moest echt naar het beeld kijken, maar toch kwamen er niet veel andere woorden dan angst, afschuw, schaamte, verdriet en pijn. Dus besloot ik maar weer mijn emotielijst af te werken. Maar ook daar prikte ze doorheen. Ze begon een gesprek over hoe het niet uitmaakt als de spanning niet direct omlaag gaat of als er geen nieuwe woorden opkomen. Ze vertelde me dat iemand anders ooit had gezegd dat ze de dader miste, of dat er ineens een gedachte aan een donut omhoog kwam.

Toen besloot ik toch maar eerlijk te zeggen wat er in me opkwam. Ook al zei ik tien keer hetzelfde woord, het maakte niet uit. Bij sommige herinneringen hadden we wel acht sessies nodig voordat de spanning echt afnam. Maar dat gaf niet! Wat ik leerde, is dat het allerbelangrijkste is om eerlijk te zijn en te delen wat er in je omgaat. Twijfel je of het werkt? Denk je dat je het niet goed doet? Bespreek het! Je hebt uiteindelijk alleen jezelf ermee als je je inhoudt. Inmiddels durf ik precies te zeggen wat er in me opkomt, en nu merk ik pas echt dat de spanning verdwijnt. Soms is het even zoeken naar wat voor jou werkt. Maar hou vol, je kunt dit. Ik geloof in je!

Werkt het echt?

Ik was verrast door hoe snel EMDR effect had. Na meerdere sessies merkte ik dat herinneringen die ooit verlammend waren, nu een stuk minder heftig voelden. Het was alsof ik de scherpe randen van mijn trauma had afgevlakt. Het verdwijnt niet, maar de pijn verliest zijn grip. EMDR heeft me geholpen om mijn verleden onder ogen te zien zonder dat het me bleef achtervolgen.

Twijfels en vragen

Veel mensen die EMDR ondergaan, vragen zich af: "Doe ik het wel goed?" Dat gevoel is normaal. Het mooie aan EMDR is dat je niets verkeerd kunt doen. Je hoeft niet bewust te sturen of te forceren. Wat in je opkomt, is precies wat op dat moment verwerkt mag worden. Zelfs als je tijdens de sessie denkt: "Ik voel niks" of "Dit werkt niet", gebeurt er onbewust toch iets in je brein. Vertrouw op het proces.

EMDR heeft mijn leven veranderd en ik hoop dat het voor anderen ook verlichting kan brengen. Wil je meer weten over herstel na seksueel misbruik? Kijk dan op bij onze andere blogs.