Seksueel misbruik of seksueel geweld laat diepe sporen na – niet alleen in hoe je de wereld en anderen ervaart, maar vooral ook in hoe je naar jezelf kijkt. Voor veel mensen is het zelfbeeld na trauma aangetast.Je kunt het gevoel krijgen dat je niet goed genoeg bent, dat je lichaam je in de steek heeft gelaten, of dat je liefde of geluk niet waard bent. Je kunt zelfs walging of schaamte voelen over jezelf – iets wat veel voorkomt bij seksueel trauma, maar zelden hardop wordt besproken.
Toch is juist het herstel van je zelfbeeld en het (her)vinden van zelfliefde een essentieel onderdeel van heling. Je hoeft jezelf niet ineens fantastisch te vinden, maar het is wél mogelijk – en waardevol – om stap voor stap weer vriendelijker naar jezelf te leren kijken. En om ruimte te maken voor het besef: ik mag bestaan, precies zoals ik ben.
Waarom zelfbeeld en zelfliefde zo beschadigd raken na trauma
Zelfbeeld ontstaat door herhaalde ervaringen: hoe mensen met je omgaan, wat je over jezelf hoort, en hoe je je in je omgeving leert bewegen. Als je als kind of volwassene seksueel misbruik meemaakt, wordt dat beeld vaak verstoord. Zeker als het geweld plaatsvond binnen een relatie waarin liefde en onveiligheid door elkaar liepen – bijvoorbeeld door een familielid, partner of vertrouwenspersoon.
De boodschap die je dan – vaak onbewust – oppikt is:
"Ik ben kapot."
"Ik ben vies."
"Wat er is gebeurd, is mijn schuld."
"Als dit kon gebeuren, ben ik niet de moeite waard."
Deze overtuigingen zijn geen zwakte of negatief denken. Het zijn beschermingsmechanismen van een brein en lichaam die ooit iets intens onveiligs hebben meegemaakt. Ze helpen je te overleven, maar belemmeren ook je gevoel van eigenwaarde en het vermogen om liefde te ontvangen – óók van jezelf.
Wat trauma doet met hoe je jezelf ziet
Trauma – en seksueel misbruik is een vorm van complex trauma – beïnvloedt hoe je hersenen informatie verwerken. Je brein leert zich te focussen op gevaar, op wat er mis is, op waar je tekortschiet. Daardoor kun je ook bij jezelf steeds sneller fouten en tekorten zien, en raakt het moeilijk om iets liefs of waarderends over jezelf te voelen.
Daarnaast raakt bij seksueel trauma ook vaak het contact met je lichaam verstoord. Je lijf voelt niet meer als een veilige plek. Dat maakt zelfliefde – iets wat je ook lichamelijk moet kunnen voelen – extra uitdagend. Juist daarom is herstel via kleine, liefdevolle stappen belangrijk. Niet door jezelf te forceren, maar door langzaam ruimte te maken voor zachtheid.
Zelfliefde is geen egoïsme, maar zorg
Zelfliefde is niet hetzelfde als jezelf op een voetstuk zetten. Het is ook niet ‘alleen maar positief denken’. Het is:
- jezelf behandelen zoals je een goede vriend(in) zou behandelen
- jezelf rust gunnen
- mild zijn bij fouten
- grenzen stellen zonder schuldgevoel
- je lichaam respecteren, ook als het spannend is
Zelfliefde betekent: steeds opnieuw kiezen voor compassie, juist als je de neiging hebt om streng te zijn. En dat hoeft niet in grote stappen. Juist de kleine momenten maken het verschil.
Zelfliefde oefenen in kleine stappen
In het informatieblad dat je hieronder kunt downloaden, vind je 4 praktische oefeningen en extra tips om jezelf weer zachter te gaan zien. Hier een korte greep daaruit:
- Schrijf dagelijks iets op waar je trots op ben
Bij trauma leert je brein te focussen op wat er misgaat. Door elke dag bewust te noteren wat je goed hebt gedaan – hoe klein ook – train je jezelf om ook het positieve te zien.
Voorbeeld:
Ik ben gaan wandelen, ook al voelde ik me moe.
Ik heb eerlijk gezegd wat ik voelde.
- Laat je spiegelen door mensen die je respecteren
Als je beschadigd bent, is het moeilijk om jezelf eerlijk te zien. Vraag aan iemand die je vertrouwt: Wat waardeer jij aan mij?
Tip: maak een mapje in je telefoon met lieve berichten die je ooit hebt ontvangen.
- Herken je innerlijke criticus
Geef die kritische stem in je hoofd een naam of karakter – zoals De Generaal of De Eeuwige Twijfelaar. Dat helpt je om afstand te nemen van zijn boodschappen.
Zeg bijvoorbeeld: Dank je, maar ik kies nu een andere gedachte.
- Begin elke dag met één liefdevolle gedachte over jezelf
Wat je denkt in de ochtend, kleurt vaak je dag.
Voorbeeld:
Ik leer elke dag.
Ik doe mijn best – en dat is genoeg.
Schrijf het op een post-it of stel een dagelijks alarm in met je affirmatie.
Download het informatieblad 'Zelfbeeld en Zelfliefde'
Via onderstaande knop kun je het informatieblad downloaden. Hierin staan de vier oefeningen uitgebreid uitgelegd, met aanvullende tips en inspiratie. Je kunt het gebruiken als geheugensteun of als startpunt van een eigen, liefdevolle routine.
DOWNLOAD INFORMATIEBLAD 'ZELFBEELD EN ZELFLIEFDE'
Een korte samenvatting
De tips op het informatieblad helpen je om:
- Je brein opnieuw te trainen op wat goed gaat
- Jezelf te leren zien door de ogen van veilige mensen
- Mildheid te oefenen tegenover je innerlijke criticus
- Dagelijks momenten van zelfliefde in te bouwen
- Het contact met je lichaam op jouw tempo te herstellen
- Te erkennen dat jij – ook nu – liefde waard bent
Je bent niet alleen
Misschien voelt het alsof niemand écht begrijpt hoe je je voelt. Alsof je verhaal te veel is. Maar je bent niet alleen. Zoveel anderen lopen dit pad – ieder op hun eigen manier. Er is herkenning, ook in de pijn. En er is ruimte om samen te groeien in mildheid en kracht.
Zelfliefde is geen einddoel, maar een proces. Je hoeft het niet perfect te doen. Je hoeft het zelfs niet meteen te voelen. Het begint met een keuze: om jezelf steeds weer toe te staan dat je mag bestaan. Precies zoals je bent.
Voel je bij ons welkom voor ondersteuning.