We spreken van een persoonlijkheidsstoornis als iemand extreme karaktertrekken vertoont (bijvoorbeeld als diegene extreem gevoelig, verlegen of jaloers is) en zich niet meer goed aan zijn of haar omgeving kan aanpassen. Een persoonlijkheidsstoornis wordt ook wel omschreven als een psychische aandoening waarbij men vaak last heeft van heftige emoties, negatieve trekken en problemen om sociale contacten te onderhouden. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis gedragen zich vaak anders dan de maatschappij van hen verwacht en lopen hierdoor vaak tegen hindernissen in hun dagelijks leven aan. In deze blog lees je meer over persoonlijkheidsstoornissen, hoe je ze kunt herkennen en welke persoonlijkheidsstoornissen eventueel kunnen voortvloeien uit seksueel misbruik.

Persoonlijkheidsstoornissen die kunnen ontstaan door seksueel misbruik
Voorbeelden van persoonlijkheidsstoornissen die in relatie kunnen staan met seksueel misbruik zijn paranoïde, schizoïde, ontwijkende persoonlijkheidsstoornissen en borderline. Mensen die een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben, tonen een grote verscheidenheid aan symptomen. Zo voelen zij zich erg instabiel, kunnen ze zeer onvoorspelbaar reageren en zijn ze bang om in de steek gelaten te worden door mensen die dicht bij hen staan. Soms lijkt het wel alsof iemand met borderline twee persoonlijkheden heeft. De meeste mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben in hun jeugd seksueel misbruik, fysiek misbruik, emotioneel misbruik of verwaarlozing moeten doorstaan. Dit soort traumatische ervaringen tijdens de ontwikkelingsfase van het kind kunnen namelijk voor een verstoord zelfbeeld en verstoord beeld van anderen zorgen, wat weer tot nieuwe problemen kan leiden.

Een persoonlijkheidsstoornis herkennen

Het is zeer belangrijk om een persoonlijkheidsstoornis tijdig te herkennen om de juiste hulp (en eventuele medicatie) te krijgen. Doorgaans openbaart een persoonlijkheidsstoornis zich tijdens of net na de tienerjaren. Als je één of meerdere persoonlijkheidsstoornissen hebt, kun je door verschillende symptomen het gevoel krijgen dat je ‘anders’ bent dan anderen. Bij deze aandoening is de kans namelijk groot dat je het moeilijk vindt om met andere mensen om te gaan. Dit uit zich bijvoorbeeld in heftige ruzies met je partner of collega’s. Niet alleen persoonlijk contact verloopt moeizaam; je kunt ook het gevoel krijgen dat je vastloopt in je werk. Daarnaast zul je vaker te maken krijgen met stemmingswisselingen en voel je je vaak emotioneel instabiel. Andere mogelijke symptomen van een persoonlijkheidsstoornis zijn moeite om anderen te vertrouwen, impulsief handelen, zeer perfectionistisch zijn, teruggetrokken en angstig zijn, heel onzeker zijn of moeite hebben om zelf te kunnen functioneren.

Hoewel een persoonlijkheidsstoornis dus vaak gepaard gaat met bepaalde symptomen, kan het toch erg moeilijk zijn om zo’n stoornis te herkennen en vast te stellen. De symptomen van een persoonlijkheidsstoornis hangen namelijk vaak nauw samen met symptomen van een andere psychiatrische aandoening zoals een depressie of angststoornis. Het is echter zeer belangrijk om de juiste diagnose vast te laten stellen wanneer je last hebt van persoonlijkheidsstoornis-gerelateerde klachten na seksueel misbruik. Wordt er bijvoorbeeld een bepaalde persoonlijkheidsstoornis bij je vastgesteld, terwijl er eigenlijk sprake is van posttraumatische stress, dan krijg je niet de juiste behandeling en zul je niet snel van je klachten afkomen. Neem dus altijd contact op met een ervaren en geschikte arts wanneer je na seksueel misbruik klachten ervaart. Bovendien raden we je ook aan om je ervaringen op het gebied van seksueel misbruik te delen met lotgenoten en ervaringsdeskundigen om nieuwe inzichten op te doen, om het onderwerp voor iedereen meer bespreekbaar te maken en om je trauma’s beter te kunnen verwerken. Dit kan jou vervolgens weer helpen om eventuele persoonlijkheidsstoornissen te voorkomen en tegen te gaan. Neem dus vooral contact op met een ervaringsdeskundige. Je staat er niet alleen voor!